Segesta: Dotknij Starożytności

Park Archeologiczny Segesta

Niezwykle malowniczo położony park archeologiczny Segesta pozwala  przenieść się, niczym wehikułem czasu, do odległego  i fascynującego Antyku. 

Zwiedzanie Parku Archeologicznego Segesta, nie tylko daje możliwość odbycia podróży poprzez wieki, epoki, krajobrazy, pozwala na spotkanie z historią, ale daje również szansę, aby poznać korzenie naszej cywilizacji. Jest też istotnym elementem różnorodności i bogactwa historycznego Sycylii. Będąc w części Zachodniej Sycylii należy koniecznie rozważyć zwiedzanie Parku Archeologicznego Segesta.

Przewodnik po Segeście w pigułce

- HISTORIA SEGESTY -

Kim byli Segestianie?

        Segesta była najważniejszym z miast ludu Elymów. Jak mówi legenda, Elymowie mieliby być ludem pochodzącym ze starożytnej Troi. Według podań, uciekinierzy z płonącego, zniszczonego miasta wypłynęli w błękitne wody Morza Śródziemnego w poszukiwaniu nowego, bezpiecznego miejsca do życia, wybierając na swoją nową przystań właśnie Zachodnią Sycylię. W ten sposób Elymowi stali się jednym z 3 rdzennych ludów wyspy.

        Założyciele Segesty z pewnością na swoje nowe państwo-miasto znaleźli wprost doskonałe miejsce. Położenie nowej osady spełniało wszelkie kryteria strategiczne – z tych okolic w końcu można było obserwować zarówno morze, jak i antyczne drogi łączące najważniejsze punkty wyspy. Ponadto, same miasto było praktycznie niewidoczne dla nieprzyjaciół.   

    Miasto Segesta szybko osiągnęło znaczącą rolę pośród innych sycylijskich ośrodków, odznaczając się na Śródziemnomorzu jako bogate i potężne centrum miejskie. Produkowano oliwę z oliwek, wino, handlowano drewnem. Szybko rozpoczęto kontakty handlowe z innymi miastami-państwami jednocześnie ulegając mimowolnie stopniowej hellenizacji. 

        Segesta przez wiele wieków prowadziła rywalizację z położoną niedaleko kolonią grecką Selinunte (której pozostałości możemy podziwiać dzisiaj w homonimicznym parku archeologicznym tylko 50 km od Trapani), co doprowadziło do licznych konfliktów o granice i wpływy. Miasto musiało poszukać sojuszników i wsparcia u innych państw-miast. Początkowo znaleziono je w Atenach, a później w Kartaginie. Przymierze przyczyniło się do zniszczenia Selinunte, ale i sprawiło, iż Segesta stała się zależna od Kartaginy (409-405 r.p.n.e.). Najprawdopodobniej także to właśnie w tym momencie, w wyniku wieloletnich wojen i wpływów Kartaginy zaprzestano też budowy świątyni, która stanowi jeden z dwóch najważniejszych zabytków Parku Archeologicznego Segesta.

         IV w.p.n.e. także nie był dla Segesty okresem łatwym. Musiała się ona wielokrotnie bronić przed atakami z Syrakuz. W 307 roku p.n.e. tyran Syrakuz, Agatocle, zdobył Segestę i nadał jej na pewien okres nowe imię - Diceopoli, ''miasto sprawiedliwości''. Miasto popadło w niełaskę. W ten sposób położono kres świetności Segesty.

        Po pierwszej Wojnie Punickiej (264-241 r.p.n.e.) Sycylia stała się rzymską prowincją, co dla Segesty oznaczało zupełnie nowy początek. Miasto dostało z uwagi na swoje legendarne pochodzenie wiele przywilejów, powrócono do dawnej nazwy miasta, otrzymano przywilej zwalniający je od płacenia podatków oraz liczne ziemie. II w.p.n.e. Segeście podarował ponowny okres rozkwitu. To wtedy też został wzniesiony teatr, będący częścią współczesnego Parku Archeologicznego.

 

        Niestety złote lata minęły zbyt szybko, w I w.p.n.e. rozpoczął ponowny powolny upadek miasta. Miasto zostało ponownie zniszczone przez różne wędrujące ludy, które zdobywały i łupiły na zmianę Sycylię. Przez Segestę przeszli m.in.  Wandalowie i Arabowie. W końcu między V i VII wiekiem n.e. Segesta została kompletnie opuszczona, a największe zniszczenia miasta dokonały się we wczesnym Średniowieczu. Ze źródeł wynika, że w XII wieku Segesta została ponownie osiedlona, stając się miejscem zamieszkania muzułmańskich rolników - wzniesiono tam nawet meczet.

        Z dawnego starożytnego miasta nie pozostało wiele - świątynia, teatr, pozostałości sanktuarium nieznanego kultu z VI wieku, ruiny murów, bram, agory oraz budynków mieszkalnych. Na terenie parku znajdują się też pozostałości po Segeście średniowiecznej m.in. ruiny zamku i meczetu. Jednak najważniejsze dwa obiekty, które możemy dzisiaj podziwiać podczas zwiedzania parku archeologicznego zachowały się w doskonałym stanie. Pierwszym z nich jest właśnie wspomniana już dorycka świątynia z końca V wieku p.n.e., drugim - teatr z połowy III wieku p.n.e.!

 Świątynia w Segeście

       Świątynia w Segeście została wzniesiona na zachodnim stoku góry Monte Barbaro i prawdopodobnie została wybudowana w ostatnim 30-leciu V wieku p.n.e. Z uwagi na znaczące wpływy hellenistyczne Segestianie podjęli się budowli w stylu doryckim i, jak się uważa, niestety nie została dokończona. Nieznany jest kult świątyni, lecz nie ulega wątpliwościom religijny charakter budowli.

        Uważa się, że prace nad budowlą mogły się rozpocząć ok. 430-420 roku przed Chrystusem, lecz niestety budowa musiała zostać przerwana w skutek wojen prowadzonych z Selinunte. Kolejno po przejęciu wpływów w Segeście przez Kartaginę, miano nigdy nie wznowić budowy. 

       Świątynię charakteryzuje jeden rząd 36 ogromnych kolumn (14 kolumn ma bok długi a 6 bok krótki). Kolumny są wysokie 10 metrów, oddalone od siebie o ok. 2,4 metra oraz mają średnice od 1,5 metra do 2 metrów.  

     Istnieje wiele sporów wokół świątyni w Segeście. W niektórych źródłach można wyczytać, iż brak naosu, czyli takiej specjalnej, centralnej części każdej świątyni, był celowy, jakoby Segestianie chcieli podkreślić swoją odrębność od Greków. Powstała także teoria, iż na czas budowy, naos i dach miałyby być drewniane, dlatego nie pozostały do dziś ich ślady w tej najlepiej zachowanej na świecie hellenistycznej świątyni. Inni uważają, że schodki do świątyni zdradzają iż naos był częścią niedokończonego projektu, a jeszcze inni historycy zadają sobie pytanie, czy być może ta ogromna przestrzeń i brak wydzielonych pomieszczeń nie były zamierzone ponieważ miały służyć do przeprowadzania specjalnych, nieznanych nam obrządków Elymian?

   Niepotwierdzone jest także przeznaczenie świątyni. W kwietniu 2020, dyrektor Parku Archeologicznego ogłosił, iż odkryto w pobliżu świątyni napis, sugerujący, iż kult świątyni miałbyć poświęcony boginii Afrodycie Uranii - patronce czystej, duchowej miłości, Afrodycie zrodzonej z Uranosa. Trwają prace nad potwierdzeniem tego przełomowego odkrycia. Kult bogini miłości jednak nie zaskakuje, wpisuje się bowiem w historię wyspy. Erice, inne miasto Elymian, także poświęcone miało zostać właśnie tej bogini, a Afrodyta mocno związana jest z mitami powiązanymi z Troją.

        Świątynia w Segeście jest położona w odosobnieniu, jakby odcięta od współczesnego świata. co dodatkowo sprawia, iż odznacza się ostro swoją wyjątkowością i pięknem zachwycając zwiedzających. Teren parku archeologicznego był też celem podróży wielkiego Goethego, który opisał świątynię następująco:

«La posizione del tempio è sorprendente: al sommo d'una vallata larga e lunga, in vetta a un colle isolato e tuttavia circondato da dirupi, esso domina una vasta prospettiva di terre.» Tłum.własne. Położenie świątyni jest zaskakujące: na szczycie szerokiej i długiej doliny, na szczycie odosobnionego wzgórza a jednocześnie oddzielona klifami, (świątynia) dominuje otaczające rozległe ziemie.

(Johann Wolfgang Von Goethe, ''Podróż do Włoch'' - ''Viaggio in Italia'')       Świątynia przetrwała w świetnym stanie i jest jedną z niewielu świątyń w stylu doryckim, które nigdy nie runęły. Jak w czasach Elymów, mimo wojen, trzęsień ziemi, różnych ludów, które podbijały Sycylię, upływu czasu, świątynia trwa w tym samym miejscu, zadziwiając nas swoim pięknem, harmonią, dostojnością, elegancją i trwałością już od ponad 2450 lat w taki sam sposób... Budowla dopiero niedawno została oddana zabiegom restauracyjnym.      Niesamowite są też widoki, które roztaczają się wokół świątyni. Co ciekawe, także za czasów pierwotnych mieszkańców budowla była odizolowana od innych zabudowań, budynków miejskich i doskonale widoczna już z daleka w ten sam sugestywny sposób.

Teatr w Segeście

  Teatr położony jest na najwyższym szczycie góry Barbaro od strony północnej. Zdaje się, jakby był w tym miejscu od zawsze - tak doskonale wtopiony jest w scenerię. Wydaje się jakby naturalnie opadał na skale, co jednak jest celowym zamiarem ówczesnych Segestian. 

    Teatr w Segeście pochodzi najprawdopodobniej z drugiej połowy III w.p.n.e.. Został wybudowany na plecach dawnej agory za czasów wpływów Rzymian, choć, jak sądzą niektórzy historycy, prace nad teatrem mogły się rozpocząć nawet na początku IV w p.n.e. 

    

     Część widowni wyżłobiona jest w skale, a część zbudowana na bazie z potężnego muru oporowego. Średnica teatru wynosi około 63 metry. Składa się z 21 rzędów podzielonych na sektory. Szacuje się, że wraz z niedochowanymi do dziś elementami budowli, teatr mógł pomieścić nawet 5.000 widzów. 

      Z teatru roztacza się wspaniały widok w kierunku błękitnej zatoki Castellammare del Golfo i góry Inici. Krajobraz jest iście bajeczny szczególnie wiosną, kiedy Sycylię ścielą kwietne kobierce a trawy są soczyście zielone. Położenie, panorama, stopień zachowania sprawia, że teatr w Segeście to jeden z najpiękniejszych podobnych teatrów.

    Niestety, wiele ważnych części teatru istotnych do wystawienia antycznych przedstawień nie dochowało się do dzisiaj. To nie przeszkadza podtrzymaniu ducha miejsca. Latem teatr w Segeście ponownie ożywa kulturą i sztuką. Organizowane są przedstawienia teatralne i koncerty zwane Dionisiache, a miłośnicy kultury wypełniają widownię jak przed ponad dwudziestoma wiekami.

- INFORMACJE PRAKTYCZNE -

Zwiedzanie Parku Archeologicznego Segesta 

Godziny otwarcia Parku Archeologicznego: Aktualne godziny sprawdzisz na stronie Regionu Sycylia klikając tutaj.

Koszt wstępu: dorośli - 6 euro, studenci do 26 roku życia za okazaniem legitymacji - 3 euro, dzieci do 12 roku życia będące obywatelami UE - za darmo, za darmo osoby uprawnione do bezpłatnego wstępu, osoby z europejską legitymacją orzekającą o niepełnosprawności, studencji Italianistyki, Archeologii, Sztuk Pięknych itp. W każdą pierwszą niedzielę miesiąca wstęp bezpłatny.

Dwa największe skarby, których strzeże Park czyli świątynia i teatr znajdują się od siebie w dość znacznej odległości. Podczas, gdy świątynia znajduje się na zachodnim wzniesieniu i łatwo pokonamy je pieszo po wejściu na teren parku, to teatr znajduje się na samym szczycie góry Barbaro. Dostać się tam można pieszo lub korzystając z prywatnego minibusu, który znajduje się na terenie Parku. Koszt przejazdu w obie strony to 1,5 euro. Autobus kursuje co pół godziny a bilet można kupić u kierowcy. Należy go zachować do przejazdu w drodze powrotnej.

Tuż obok kas biletowych Parku, znajduje się bar, gdzie można zakupić kawę, wodę, coś do jedzenia oraz nabyć pamiątki i zaznać trochę cienia. 

Jak dostać się do Segesty z Trapani? Linią autobusową TARANTOLA. Odjazd jest ze stacji autobusów dalekobieżnych.
Godziny odjazdów  - dni powszednie, od poniedziałku do soboty, godz. 8:00 oraz 10:20. Powrotne autobusy: Godzina 13:10 oraz 16:10.
Koszt: 6,60 euro w obie strony, czyli andata e ritorno. Bilet kupicie w kiosku niedaleko dworca autobusowego lub u kierowcy.

Ten przewodnik, jak inne w tej serii, można ściągnąć w wersji .pdf. 

Artykuł jest częścią o Zachodniej Sycylii.